دفاع مشروع:
در این مقاله برای شما در مورد دفاع مشروع شرح می دهیم.
آیا در مورد دفاع مشروع اطلاع دارید؟ ادله دفاع مشروع چیست؟ دفاع مشروع در چه مواردی اتفاق می افتد؟ مبانی دفاع مشروع چیست؟ آیا شروط تحقق دفاع مشروع را می دانید؟
در مورد دفاع مشروع بهتر است بدانید که دفاع مشروع نوعی دفاع قانونی به حساب می آید که فرد از خود در برابر حملات
قریب الوقوع و نیز تجاوز و امثالهم دفاع می کند. در دفاع مشروع رهایی از خطرهایی که جان و ناموس و مال و آزادی افراد را به خطر می اندازد جز با ارتکاب جرم ممکن نخواهد بود. موسسه ملک پور در این مقاله سعی دارد تا در مورد دفاع مشروع توضیح داده و به سوالات شما در زمینه دفاع مشروع پاسخ دهد.
دفاع مشروع :
دفاع مشروع یا دفاع قانونی عبارت است از توانایی بر دفع تجاوز قریب الوقوع و ناحقی که نفس،عرض، ناموس مال و آزادی تن خود یا دیگری را به خطر انداخته است .
دفاع مشروع قدرتی بازدارنده با هدف جلوگیری از خطر هایی است که رهایی از آن جز با ارتکاب جرم ممکن نیست .ولی دفع و جلوگیری از خطر های مذکور هیچ گاه نباید با انگیزه انتقام جویی و آزار و اذیت توأم باشد .از این رو ،اعمال دفاعی از یک سو به شرط ضرورت و از سوی دیگر به شرط تناسب مقید شده است .
دفاع مشروع حق هر انسان به حفظ جان، مال و ناموس خود یا دیگری در موارد ضروری شناخته شده است .استیفای این حق به هنگامی جایز است که جامعه قادر به حمایت از جان ،مال و ناموس انسان نباشد.لذا، دفاع مشروع وضعی استثنایی و تابع شروطی است که تخطی از آن تکالیف متقابلی برای مدافع به وجود می آورد .
دفاع مشروع از جمله جهاتی است که قانونگذار فعل ضروری را صراحتا اجازه داده و وصف مجرمانه را از آن است به همین دلیل مشروع در چنین حالتی تنها مقصر نیست بلکه ضامن خسارت ها صدمات وارد دیگری نیز محسوب نمیشود .
دفاع مشروع از عوامل موجهه می باشد. عمل کسی که در مقام دفاع از خود یا دیگری مرتکب فعلی می شود که در شرایط دیگر جرم است پسندیده محسوب می گردد، و بنابراین، نه تنها مباشر بلکه شرکا و معاونینی که به وی کمک می کنند نیز نباید سرزنش و مجازات شوند. دلیل این امر آن است که نفع اجتماعی ایجاب می کند که در مواردی که جامعه نتوانسته است جلوی ارتکاب جرم علیه کسی را بگیرد به خود وی اجازه داده شود که در مقابل مجرم ایستادگی نماید. بدین ترتیب، حق دفاع مشروع در ماده ۱۵۶ قانون مجازات اسلامی به رسمیت شناخته شده است و شرایط آن ذکر شده است. این ماده کسی را که در مقام دفاع از نفس، عرض، ناموس، مال یا آزادی تن خود یا دیگری در برابر هرگونه تجاوز یا خطر فعلی یا قریب الوقوع با رعایت مراتب دفاع مرتکب رفتاری شود که طبق قانون جرم محسوب می شود، در صورت اجتماع شرایطی، قابل مجازات دانسته است.
ادله دفاع مشروع:
اسلام دفاع در مقابل جلوگیری از تجاوز به نفس و ناموس و مال را برای هر مسلمانی با فرض توان و استطاعت یک فریضه میداند،هر چند این دفاع به کشته شدن مهاجم منجر گردد.در دفاع نیز بنابر احتیاط واجب لازم است مدافع مراعات الاسهل فالاسهل را بنماید.
وجوب زیان از نفس نیز از بدیهیات عقلی است که شرع آن را تایید می کند.پس اگر کسی با وجود توانایی زیان را از خود دفع نکند به ندای فطرت خویش پاسخ نداده و سزاوار سرزنش است .
این مقاله متعلق به موسسه ملک پور می باشد. موسسه ملک پور به عنوان بزرگترین و معتبر ترین موسسه مشاوره مهاجرتی در خاورمیانه این امکان را دارد که شما را در امر مهاجرت یاری نماید.
مبانی دفاع مشروع:
درباره مشروعیت عمل مجرمانه حین دفاع علمای حقوق نظریه های گوناگون بیان کرده اند .
گروهی مبنای مشروعیت دفاع را اجبار معنوی پنداشته اند و معتقدند کسی که مورد تهدید قرار میگیرد به علت هیجان و اختلال اراده نمیتواند بر اعمال خود تسلط یابد و اجبارا به ارتکاب جرم مبادرت میکند . براساس این نظریه عمل محرمانه به هنگام دفاع تغییر ماهیت نمی دهد،بلکه به دلیل سلب اراده از مدافع قابل انتساب به او نیست.از این رو،معافیت مدافع از مجازات دلیل شخصی دارد و نه نوعی.این نظریه ممکن است در وضعی مانند دفاع از نفس خود موجه باشد،ولی در موقعیت دفاع از جان یا مال دیگری که حاکی از اختیار تام و اراده آزاد مدافع است مقبول نیست.
شروط تحقق دفاع مشروع:
با آنکه قانونگذار حق دفاع را برای کسی که مورد تعرض و تجاوز قرار گرفته محترم شمرده است اعمال این حق را بدون قید و شرط جایز ندانسته است .
ماده ۶۱ قانون مجازات اسلامی این شروط را در ضمن صدور جواز دفاع به این شرح مقرر داشته است:هر کس در مقام دفاع از نفس یا عرض و ناموس و یا مال خود یا دیگری آزادی تن خود یا دیگری در برابر هرگونه تجاوز فعلی و یا خطرقریب الوقوع عملی انجام دهد که جرم باشد در صورت اجتماع شرایط زیر قابل تعقیب و مجازات نخواهد بود:
۱:دفاع با تجاوز و خطر متناسب باشد.
۲:عمل ارتکابی بیش از حد لازم نباشد.
۳:توسل به قوای دولتی بدون فوت وقت عملا ممکن نباشد و یا مداخله قوای مذکور در رفع تجاوز و خطر موثر واقع نشود.
در نهایت می توان گفت که دفاع مشروع دفاعی است که به طور ناگهانی در مقابل حملات قریب الوقوع اتفاق می افتد و فرد در مقابل حملات ناگهانی و قریب الوقوع از خود دفاع می کند که این دفاع جز با ارتکاب عمل مجرمانه ممکن نخواهد بود. حق دفاع برای فردی که مورد حمله ناگهانی قرار گرفته است وجود دارد و این حق در جوامع محترم شمرده شده است. دفاع مشروع در قانون مجازات اسلامی تعریف و به آن پرداخته شده است.
جهت کسب اطلاعات بیشتر در مورد دفاع مشروع می توانید به وب سایت موسسه ملک پور مراجعه نمایید و اطلاعات لازم و کامل را در زمینه دفاع مشروع بدست آورید.
منابع:
برگرفته از کتاب دکتر حسین میر محمد صادقی
برگرفته از قانون مجازات اسلامی مصوب سال ۱۳۹۲
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.